Andere offizielle Informationen und Dienste: www.belgium.be

Eenvoudige taal

Eenvoudig taalgebruik is de eerste stap naar inclusie. Door het taalniveau van je tekst aan te passen zorg je ervoor dat meer personen de tekst kunnen lezen en begrijpen. Deze aanbeveling geldt voor alle vormen van gesproken en geschreven communicatieproducten: video, audio, website, persconferentie, …    

Hoe schrijf je klare taal? 

Let op je woordgebruik, je zinstructuur en lay-out.

Woordgebruik: 

  • Gebruik korte zinnen, van maximaal tien tot dertien woorden 
  • Gebruik eenvoudige, alledaagse taal. 
  • Vermijd spreekwoorden of figuratieve taal. 
  • Vermijd formeel taalgebruik. 
  • Splits samenstellingen op in twee woorden. Zeg ‘brand in industrie’ in plaats van ‘industriebrand’.  
  • Vermijd voorzetselconstructies. Zeg ‘informeer je via’ in plaats van ‘blijf op de hoogte via’. 
  • Geef concrete voorbeelden. Zeg ‘openbare gebouwen (gemeentehuis, postkantoor, …)’ in plaats van ‘openbare gebouwen’. 

Zinstructuur: 

  • Start met de belangrijkste boodschap. In crisiscommunicatie is dit de aard van de noodsituatie en de adviezen aan de bevolking.  
  • Spreek je lezer direct aan. Gebruik vragen of de gebiedende wijs.  
  • Pas een logische structuur toe. 
  • Schrap overbodige informatie 
  • Gebruik duidelijke titels en ondertitels. 
  • Vermeld de datum en de afzender van de tekst. 

Lay-out: 

  • Kies voor een eenvoudige lay-out. 
  • Zet belangrijke woorden in het vet.  
  • Gebruik geen cursieve woorden, onderlijnde woorden of woorden in hoofdletters. 
  • Gebruik een lettertype dat eenvoudig leesbaar is (bijvoorbeeld sans serif) en voldoende groot is. De tekengrootte is afhankelijk van de leesafstand. Is de leesafstand één meter? Gebruik letters van minstens twee à drie centimeter hoog.  
  • Zorg voor voldoende regelafstand. 
  • Gebruik kleuren die voldoende in contrast zijn en een eenvoudige achtergrond.  

Boodschap: 

Eenvoudige taal gebruiken is niet hetzelfde als het (over)vereenvoudigen van de boodschap. Laat geen informatie achter.  

  • Begin met de hoofdboodschap en geef daarna de details of de uitzonderingen.  
  • Besteed voldoende aandacht aan het ‘waarom?’ van de maatregelen. Dit zorgt voor een beter begrip. Bijvoorbeeld : sluit ramen en deuren. Rook is slecht voor je gezondheid.  

Let op:  

  • Breng je boodschap in verschillende vormen (infographic, video, …). Herhaling van de boodschap is erg belangrijk, maar kan bij een langdurige noodsituatie ook tot informatiemoeheid leiden. Hou je boodschap consistent, maar varieer in vorm.  
  • Eenvoudige taal verschilt soms per doelgroep. Zo is het gebruik van internationale woorden een goed idee voor anderstaligen omdat deze woorden herkenbaarder zijn, bijvoorbeeld: telefoneren in plaats van bellen. Internationale synoniemen kunnen echter te complex zijn voor Nederlandstalige laaggeletterden. Zorg dus voor een goede balans. 
  • Werk je langdurig communicatiemateriaal uit (flyer, brochure, …)? Laat die dan nalezen door een expert-by-experience of een persoon opgeleid in het gebruik van eenvoudige taal. 

Achtergrondinfo: taalniveau’s 

Het Gemeenschappelijk Europees Referentiekader voor Moderne Vreemde Talen gebruikt drie basisniveau’s en zes subniveau’s om taalvaardigheid te beschrijven.  Als je een nieuwe taal leert start je in taalniveau A1 (begrijpen van eenvoudige zinnen en woorden, bijvoorbeeld posters) en kan je doorgroeien tot taalniveau C2 (lezen van literatuur of wetenschappelijke artikels). 

  • Taalniveau B1 is de richtlijn voor een tekst in eenvoudig Nederlands. Zo’n tekst leest gemakkelijker en sneller, ook voor personen die een hoger taalniveau hebben.  
  • Voor laaggeletterden is taalniveau B1 vaak nog te moeilijk. Taalniveau A2 is daar beter.  
  • Overheidsteksten bevinden zich vaak op taalniveau C1 of B2. Dit is te hoog voor een gemiddelde lezer. 

Je kan het taalniveau van een tekst testen op https://www.accessibility.nl/tools/leesniveau. Voor individuele woorden kan je ook terecht op https://ishetb1.nl/. Let op: deze tools geven een goede indicatie aan van het taalniveau van je tekst, maar zijn niet 100% feilloos. Concentreer je dus in de eerste plaats op de tips rond helder taalgebruik. 

Verder lezen 

Er bestaan verschillende websites waarop je terechtkan voor meer informatie of opleidingen in schrijven in eenvoudig Nederlands: